Τετάρτη 23 Ιανουαρίου 2013

Το φορολογικό σύστημα οδηγεί σε βαθύτερη αποσάθρωση του κοινωνικού ιστού της χώρας

Το φορολογικό σύστημα οδηγεί σε βαθύτερη αποσάθρωση του κοινωνικού ιστού της χώρας
Πηγή: Express.gr  24/01/13-07:36  (εφημεριδα Εξπρες)
 ΜΕ το ψηφισθέν φορολογικό νομοσχέδιο η κυβέρνηση, υπερασπίζοντας τα μνημόνια και τα συμφέροντα των δανειστών, επιδιώκει τη φορολογική επιδρομή στα εισοδήματα μισθωτών, συνταξιούχων και ευρέων λαϊκών μαζών συμπληρώνοντας την άγρια περικοπή μισθών, συντάξεων και κοινωνικών παροχών. Έτσι εξυπηρετείται ο κύριος στόχος των μνημονίων, της τεράστιας επιχειρούμενης αναδιανομής του εισοδήματος υπέρ των υψηλών εισοδηματικών τάξεων και των οικονομικών συμφερόντων των εγχώριων και ευρωπαϊκών ελίτ.  Αποδεικνύει έτσι την αδιαφορία της για τη διάλυση της κοινωνικής συνοχής και την αποσάθρωση της κοινωνίας, που προκλήθηκαν από την πελώρια ύφεση και ανεργία, τη διάλυση του κοινωνικού κράτους πρόνοιας, τη μαζική φτωχοποίηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού, την τεράστια αύξηση των αυτοκτονιών κ.λπ. Το φορολογικό μας σύστημα θεωρείται από τα πλέον παρωχημένα, αντιπαραγωγικά και άδικα σε επίπεδο ΕΕ, από άποψη απόδοσης και αναπτυξιακής προοπτικής.

 Τα φορολογικά έσοδα υπολείπονται του μ.ό. της ΕΕ κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ  και με σχέση αμέσων/εμμέσων φόρων αντίστροφο των ισχυόντων στην ΕΕ, λόγω της τεράστιας φοροδιαφυγής-φοροαποφυγής και εκτεταμένης διαφθοράς. Η υστέρηση των φορολογικών εσόδων αποτελεί την ουσία ύπαρξης των ελλειμμάτων, του χρέους και των ανεπαρκών κοινωνικών δαπανών.  Ο μνημονιακός στόχος του φορολογικού νομοσχεδίου είναι η εισροή στα κρατικά ταμεία περίπου 3 δισ. ευρώ το 2013 και 7 δισ. ευρώ έως το 2016. Στο «στόχαστρό» του βρίσκονται οι μισθωτοί-συνταξιούχοι, τα μικρομεσαία στρώματα των αυτοαπασχολούμενων, ελευθέρων εισοδηματιών, μικροεπιχειρηματιών και μικροϊδιοκτητών,  η μικρή γεωργική επιχείρηση και οι «ελαστικές» μορφές απασχόλησης των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας. Τα υψηλά εισοδήματα, οι μεγάλης κλίμακας επιχειρήσεις, οι πολυεθνικοί όμιλοι, οι μεγαλοϊδιοκτήτες, οι εφοπλιστές, οι τράπεζες, οι μεγαλοεισοδηματίες, η εκκλησία και λοιπές «αναξιοπαθούσες» ομάδες θα έχουν ουσιαστική ελάφρυνση της φορολογικής επιβάρυνσης. Η προκλητική και άνιση φορολογική επιβάρυνση, πλήττοντας τα μικρά - μεσαία εισοδήματα της κοινωνίας, θα ωφελήσει τους ουσιαστικά κύριους υπεύθυνους της παρούσας οικονομικής κρίσης.
   
Οι νέες φορολογικές ρυθμίσεις επιβαρύνουν οικονομικά ακόμη περισσότερο τις αισθητά μειωμένες, από τις συνεχείς περικοπές, αποδοχές των μισθών - συντάξεων. Οι φορολογικοί συντελεστές μειώνονται σε τρεις από οκτώ (22% για εισοδήματα έως 25.000 ευρώ, 32% έως 42.000 και 42% για άνω των 42.000 ευρώ εισοδήματα), ψαλιδίζοντας ακόμη περισσότερο την προοδευτικότητα στη φορολογική επιβάρυνση που πρέπει να διακρίνει μια δίκαιη άμεση φορολογία. Επιπλέον περικόπτονται δραστικά οι ισχύουσες φοροαπαλλαγές, για τις οικογένειες με παιδιά και οι δαπάνες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και καταργείται η συντριπτική πλειονότητα των φοροαπαλλαγών (τόκοι στεγαστικών δανείων, ασφάλιστρα ζωής, δαπάνες φροντιστηρίων κ.λπ.). Ενώ στη Γαλλία ο φορολογικός συντελεστής για εισοδήματα άνω των 1.000.000 ευρώ είναι 75%, στην Ελλάδα μειώνεται ακόμη περισσότερο, από 45% σε 42%.  Έτσι προκύπτει άμεση ελάφρυνση των υψηλών εισοδημάτων σε βάρος των μεσαίων. 

Χαρακτηριστικά παραδείγματα, για την κατανόηση των παραπάνω, είναι τα εξής. Μισθωτός με ετήσιο μικτό εισόδημα 30.000 θα πληρώσει αυξημένο φόρο το 2013, για τα εισοδήματα που απέκτησε το 2012:
- 580 ευρώ χωρίς παιδί,
- 780 ευρώ νυμφευμένος με ένα παιδί,
- 660 ευρώ με 2 παιδιά,
- 884 ευρώ με 3 παιδιά και
- 1.292 ευρώ με 4 παιδιά.
Αν ο μισθωτός έχει ετήσιο μικτό εισόδημα 40.000 ευρώ, θα πληρώσει επιπλέον φόρο:
- 1.280 ευρώ χωρίς παιδί,
- 1.480 ευρώ με ένα παιδί,
- 1.680 ευρώ με δύο παιδιά,
- 2.064 ευρώ με τρία παιδιά και
- 3.132 ευρώ με τέσσερα παιδιά.

 Αν ένας μισθωτός με ετήσιο μικτό εισόδημα 100.000 ευρώ έχει δύο παιδιά θα πληρώσει επιπλέον φόρο 3.280 ευρώ (35.300-32.020). Η επιπλέον φορολογική επιβάρυνση, ως ποσοστό του ετήσιου μικτού εισοδήματος, με δύο παιδιά, είναι στην πρώτη περίπτωση 22%, στη δεύτερη 42% και στην τρίτη 32,8%. Για τους νέους έως 25 ετών (όσους εργάζονται ακόμη σε συνθήκες τρομακτικής ανεργίας άνω του 50%), ισχύει η μείωση του κατώτατου μικτού μισθού σε 510 ευρώ από 562 ευρώ. Ακόμη για τους εμφανιζόμενους τυπικά ως τηρούντες βιβλία εσόδων-εξόδων, αλλά αμειβόμενους ουσιαστικά ως μισθωτοί, για να φορολογηθούν ως τέτοιοι, θα πρέπει να έχουν εργασθεί σε 3 εργοδότες το πολύ, έχοντας λάβει το 75% του δηλωθέντος εισοδήματος  από έναν εργοδότη, ενώ σε  άλλη περίπτωση φορολογούνται με συντελεστή 26% από το πρώτο ευρώ. Το αφορολόγητο όριο των 5.000 ευρώ καταργείται και προβλέπεται επιστροφή φόρου 2.100 ευρώ για εισόδημα έως 21.000 ευρώ, που μειώνεται βαθμιαία έως την ολοσχερή εξάλειψή της πάνω από ένα όριο.

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι μικρές επιχειρήσεις φορολογούνται με συντελεστή 26% για εισοδήματα έως 50.000 ευρώ από το πρώτο ευρώ, ενώ για εισοδήματα άνω των 50.000 ο συντελεστής είναι 33%. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες με υψηλά εισοδήματα θα πληρώσουν σημαντικότατα μειωμένους φόρους, λόγω μείωσης του ανώτατου φορολογικού συντελεστή από 45% σε 33%. Υπάρχει πρόβλεψη για μείωση του φορολογικού συντελεστή στο 13% για τα τρία πρώτα έτη άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας, αλλά ταυτόχρονα υπάρχει αύξηση του «τέλους επιτηδεύματος» από 500 σε 650 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες και από 500 σε 1.000 ευρώ για τις επιχειρήσεις. Επιβαρύνεται υπέρμετρα η μικρή ιδιοκτησία, με τη θέσπιση της αυτοτελούς φορολόγησης των εισοδημάτων από ενοίκια με συντελεστή 10% έως 12.000 ευρώ και 33% άνω των 12.000 ευρώ. Ουσιαστικά ο φόρος για τα μικρά - μεσαία εισοδήματα αυξάνεται, ενώ υπάρχει ουσιαστική ελάφρυνση της μεγάλης ιδιοκτησίας που φορολογούνταν με συντελεστή 45% για ποσά άνω των 50.000 ευρώ και αντικαθίσταται με συντελεστή 33%. Το «ειδικό τέλος ηλεκτροδοτούμενων επιφανειών» (το γνωστό χαράτσι) εξακολουθεί ισχύον εισπραττόμενο από τη ΔΕΗ.

 Ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων συμπληρώνεται πλέον με φόρο υπεραξίας κατά τη μεταβίβαση, όταν προκύπτει διαφορά στην τιμή μεταξύ αγοράς και πώλησης, λαμβανομένου υπόψη του συντελεστή παλαιότητας. Αυτός ο φόρος επεκτείνεται στις δωρεές και γονικές παροχές, με εξαίρεση των εταιριών που πραγματοποιούν αγοραπωλησίες ακινήτων και των κερδών από πώληση ακινήτου ως πάγιου περιουσιακού στοιχείου ενός νομικού προσώπου (ΑΕ, ΕΠΕ κ.λπ.). Ο ΦΑΠ εξακολουθεί ισχύων, ενώ η ρύθμιση των θεμάτων φορολογίας της ακίνητης περιουσίας παραπέμπεται σε φορολογικό νομοσχέδιο που θα κατατεθεί την άνοιξη του 2013. Το εισόδημα από αγροτικές εκμεταλλεύσεις το 2013 θα φορολογηθεί παρόμοια με το εισόδημα των μισθωτών. Από το 2014, προβλέπεται τήρηση βιβλίου εσόδων-εξόδων και φορολόγηση με συντελεστή 13%. Οι προβλέψεις του νέου μνημονίου θα επιφέρουν συνολική μείωση του αγροτικού εισοδήματος μέσω μείωσης επιστροφής ΦΠΑ, μείωσης επιστροφής φόρου στο πετρέλαιο των αγροτικών μηχανημάτων, κατάργησης δώρων συντάξεων, αύξησης  ασφαλιστικών εισφορών του ΟΓΑ, μείωσης κονδυλίου στήριξης νέων αγροτών κ.λπ., εκτιμωμένου ύψους 1 δισ. ευρώ.  

 Ο φορολογικός συντελεστής των εταιριών με πλήρες λογιστικό διπλογραφικό σύστημα συναλλαγών αυξάνεται σε 26% από 20%, αλλά μειώνεται η φορολόγηση των διανεμόμενων κερδών - μερισμάτων σε 10% από 25%. Στην πράξη, μειώνεται ο μέσος συντελεστής φορολογικής επιβάρυνσης σε 32,8% από 40% από 1/1/12013. Είναι προφανέστατη η επιεικώς ευνοϊκότατη μεταχείριση των μεγάλων επιχειρήσεων ΑΕ και ΕΠΕ και των πολυεθνικών ομίλων. Για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (τράπεζες) προβλέπεται αναβολή  φόρου των εποπτικών ιδίων κεφαλαίων (εν όψει  ανακεφαλαιοποίησης 48 - 50 δισ. ευρώ)  και συμψηφισμός των ζημιών που υπέστησαν από το PSI+ με μελλοντικά κέρδη, σε βάθος τριακονταετίας, εκτιμωμένου οφέλους περίπου 4,5 δισ. ευρώ. Το χαριστικό καθεστώς φορολογικής ασυλίας του εφοπλιστικού κεφαλαίου, με δεκάδες απαλλαγών και ειδικών ρυθμίσεων, παραμένει αναλλοίωτο. Το 2010 το κράτος έβαλε στα κρατικά ταμεία το «ιλιγγιώδες» ποσό των 52 εκατομμυρίων ευρώ από τη φορολόγηση των εφοπλιστών, όταν από την ανανέωση της πράσινης κάρτας των νόμιμων μεταναστών έλαβε 54 εκατομμύρια ευρώ! Διατηρείται το ευνοϊκό καθεστώς φορολόγησης της ελληνικής Εκκλησίας, με ρυθμίσεις που μειώνουν νόμιμα το ύψος των φορολογητέων εσόδων της. Ωφελημένοι του «νέου» φορολογικού συστήματος άμεσης φορολογίας είναι τμήματα της εγχώριας οικονομικής ελίτ όπως μεγαλοϊδιοκτήτες, μεγάλοι ελεύθεροι επαγγελματίες και εισοδηματίες, μεγάλες εταιρίες και πολυεθνικοί όμιλοι, τραπεζικά ιδρύματα, Εκκλησία κ.λπ.

Αυτό το φορολογικό σύστημα παραβιάζει ουσιαστικά τη θεμελιώδη συνταγματική επιταγή που προβλέπει τη συνεισφορά όλων των Ελλήνων στα φορολογικά βάρη ανάλογα με το εισόδημά τους. Προϋπόθεση υλοποίησης της συνταγματικής επιταγής είναι ο προσδιορισμός του φορολογητέου εισοδήματος, με καταγραφή του πλούτου από όλες τις πηγές, η ύπαρξη περιουσιολογίου και πραγματικού «πόθεν έσχες» και η ενιαία φορολογική επιβάρυνσή του με προοδευτική κλίμακα φορολόγησης. Για τη φορολογική ανακούφιση των μικρών - μεσαίων εισοδημάτων, που επωμίζονται τις συνέπειες της κρίσης ενώ δεν συνέτειναν στη δημιουργία της, απαιτείται η αντιστροφή της ισχύουσας σχέσης άμεσων/έμμεσων φόρων υπέρ των πρώτων (η έμμεση φορολογία πλήττει τα μικρά - μεσαία εισοδήματα λειτουργώντας στην πράξη ως αντίστροφα προοδευτική),  η ισχυρή πολιτική βούληση για αποτελεσματική πάταξη της φοροδιαφυγής-φοροκλοπής και η κατάργηση της νόμιμης φοροαποφυγής, που με σκανδαλώδεις αντικοινωνικές ρυθμίσεις παρέχεται στο μεγάλο κεφάλαιο. Μία ανατρεπτική μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος προς δίκαιη κατεύθυνση πρέπει να λαμβάνει υπόψη, εκτός της απλότητάς του, τη διαφανή λειτουργία του, την αναπτυξιακή και ταμειακή του διάσταση και την κοινωνική δικαιοσύνη, μέσω ορθής και δίκαιης κατανομής των φορολογικών βαρών. Η ανατροπή των αναποτελεσματικών και κοινωνικά άδικων μνημονίων και η διαγραφή του απεχθούς μέρους του χρέους (έχουμε αναφερθεί αναλυτικά σε προηγούμενα άρθρα μας), αποτελεί την απαραίτητη  συνθήκη ύπαρξης ενός δίκαιου φορολογικού συστήματος.


Του Καλλίνικου Κ. Νικολακόπουλου* 

* O κ. Καλλίνικος Κ. Νικολακόπουλος είναι οικονομολόγος (πτυχιούχος οικονομικών επιστημών, 2ετές μεταπτυχιακό διοίκησης επιχειρήσεων στην τραπεζική/χρηματοοικονομική) - αναλυτής πληροφοριακών συστημάτων (2ετές μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης στα πληροφοριακά συστήματα), email: nikokal02@yahoo.gr, website: www.kallinikosnikolakopoulos.blogspot.com