Παρασκευή 10 Μαΐου 2019

Γερμανικές επανορθώσεις: Προσδιορισμός οφειλών για την Ελλάδα (αναδημοσίευση από την εφημερίδα 'Πελοπόννησος' 10/5/2019)

Γερμανικές επανορθώσεις: Προσδιορισμός οφειλών για την Ελλάδα



Του Καλλίνικου Νικολακόπουλου*


Η μόνη χώρα της ευρωζώνης που δεν υπέγραψε τη δανειακή σύμβαση -μνημόνιο- χωρών ευρωζώνης απευθείας με την Ελλάδα ήταν η Γερμανία.
Αντ' αυτής, υπέγραψε η κρατική επενδυτική τράπεζα KFW, λόγω ύπαρξης του γερμανικού κατοχικού δανείου και των γερμανικών επανορθώσεων
Που το 2010, χωρίς συνυπολογισμό των τόκων, ήταν 162 δις ευρώ.
Υπενθυμίζουμε ότι η απόφαση της 19μελούς Διασυμμαχικής Επιτροπής των Παρισίων (1946) καταλόγισε στη Γερμανία ως οφειλή στην Ελλάδα 7,1 δις δολάρια (αξίας 108 δις ευρώ το 2010 χωρίς συνυπολογισμό των τόκων) για καταστροφές στις υποδομές στη διάρκεια κατοχής και το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο ύψους 3,5 δις δολαρίων (αξίας 54 δις ευρώ το 2010).
Η Γερμανία εξόφλησε όλες τις χώρες με τις οποίες βρέθηκε σε εμπόλεμη κατάσταση, εκτός της Ελλάδας. Εάν η γερμανική κυβέρνηση αρνιόταν την καταβολή τους, η ελληνική θα στοιχειοθετούσε δικαίωμα προσφυγής στα διεθνή δικαστήρια.
Υπενθυμίζουμε ότι σχετική δανειακή συμφωνία του αναγκαστικού γερμανικού κατοχικού δανείου υπογράφηκε την 14/3/1942 από τους πληρεξούσιους της Γερμανίας και της Ιταλίας στην Ελλάδα, Αλτενμπουργκ και Γκίτζι. Η Ελλάδα δεν είχε προσκληθεί και δεν ήταν παρούσα. Η δανειακή σύμβαση αποτελούσε μια συμφωνία μεταξύ Γερμανίας και Ιταλίας που επιβαλλόταν στην Ελλάδα ως υποχρεωτικά εκτελεστή, άτοκη. Με εμπιστευτικό έγγραφο 409/2-4-1942 ο Ελληνας υπουργός Οικονομικών έδινε εντολή στην Τράπεζα Ελλάδος να συμμορφωθεί με τη ρηματική διακοίνωση του Αλτενμπουργκ και να αρχίσει να καταβάλει τις δανειακές προκαταβολές.
Την αρχική αυτή αναγκαστική σύμβαση ακολούθησαν τρεις τροποποιήσεις, με κοινή βούληση των συμβαλλομένων, μετατρέποντας την αρχική αναγκαστική σύμβαση σε συμβατική και το δάνειο από αναγκαστικό μεταπίπτει σε κοινό συμβατικό. Με την πρώτη τροποποίηση (2/12/1942) ορίζεται ότι τα δανειακά ποσά είναι αναπροσαρμοζόμενα και θα αρχίσουν να επιστρέφονται από τον Απρίλιο του 1943, καταβάλλοντας και δύο εξοφλητικές δόσεις, οπότε το δάνειο μεταπίπτει σε έντοκο, λόγω υπερημερίας, σταθερού νομίσματος και συμβατικό. Αποτελεί λοιπόν συμβατική υποχρέωση της Γερμανίας έναντι της Ελλάδας και όχι επανορθωτική, μη εντασσόμενο στη Συμφωνία του Λονδίνου 1953, που ανέστειλε την καταβολή των επανορθώσεων και αποζημιώσεων μέχρι την επανένωση της Γερμανίας.
Η ναζιστική Γερμανία δανείσθηκε από το ελληνικό κράτος, που η ίδια χαρακτήρισε ακατάλυτο, κατά παράβαση του άρθρου 49 της σύμβασης της Χάγης του 1909, που ισχύει και σήμερα, και δεν αμφισβήτησε ποτέ το δάνειο, αρχίζοντας την αποπληρωμή του.
Ο καγκελάριος Ερχαρντ το 1964 δεσμεύθηκε για την επιστροφή του μετά την επανένωση της Γερμανίας. Η γερμανική κατοχή είναι υπεύθυνη για το οικονομικό ελληνικό ολοκαύτωμα της περιόδου 1940-44, την αύξηση του πληθωρισμού 15,3 εκατομμύρια φορές και μόνο η Ελλάδα υποχρεώθηκε να καταβάλει στη Γερμανία πολεμικές αποζημιώσεις. Για την επανόρθωση η Ελλάδα θα χρειαζόταν 33 φορές το εθνικό εισόδημα του 1946, αναζητώντας το μετά τη λήξη του Β' Παγκόσμιου Πολέμου στον εξωτερικό δανεισμό. Αυτή που αμφισβητεί και αρνείται την επιστροφή του κατοχικού δανείου είναι η μετά το 1990 ενωμένη και δημοκρατική Γερμανία.
> Ο Γερμανός ιστορικός Albrecht Ritchl έχει αναφέρει εμφατικά ότι εάν η Γερμανία πιέσει την Ελλάδα, τότε αυτή μπορεί να αξιώσει την καταβολή των γερμανικών οφειλών, ανοίγοντας τους ασκούς του Αιόλου.
> Ο Γάλλος οικονομολόγος Jacques Delpla (Les Echos 2010) υπολόγισε το συνολικό οφειλόμενο ποσό σε 575 δις ευρώ, με συνυπολογισμό των τόκων. Αλλοι οικονομολόγοι το υπολογίζουν σήμερα μεγαλύτερο του 1,1 τρις ευρώ, με συνυπολογισμό των τόκων.
Το ποσό είναι άμεσα απαιτητό από τη γερμανική κυβέρνηση, μετά την ενοποίηση των 2 Γερμανιών το 1990, σύμφωνα με τους κανόνες του διεθνούς δικαίου. Η ελληνική κυβέρνηση δικαιούται και οφείλει να εγγράψει τη γερμανική οφειλή στις ανείσπρακτες οφειλές προς το ελληνικό Δημόσιο και στον Κρατικό Προϋπολογισμό, με την αιτιολόγηση ότι πρόκειται για άμεσα απαιτητό ληξιπρόθεσμο χρέος. Οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών, κατόπιν σχετικής εντολής, μπορούν να προβούν σε όλες τις ενέργειες για την είσπραξη του ληξιπρόθεσμου γερμανικού χρέους, έχοντας ως άμεσο αποτέλεσμα την μετατροπή του προϋπολογισμού της χώρας σε εντονότατα πλεονασματικό και τη μετατροπή του σε μεγάλο δημόσιο σωρευτικό πλεόνασμα, σημαίνοντας την εκπλήρωση των κριτηρίων της συνθήκης του Μάαστριχτ, την αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας σε ΑΑΑ, τη ραγδαία εξαφάνιση των spreads δανεισμού κλπ.
Σύμφωνα με τους κανονισμούς της Eurostat, η Γερμανία θα υποχρεωνόταν να εγγράψει στον Κρατικό της Προϋπολογισμό το οφειλόμενο δημόσιο χρέος προς την Ελλάδα και έτσι θα ετίθετο ζήτημα δημοσιονομικής επιτήρησης της Γερμανίας από την ΕΕ, λόγω μη εκπλήρωσης των κριτηρίων της συνθήκης του Μάαστριχτ και των όρων του Ευρωπαϊκού Συμφώνου Σταθερότητας, που προσπαθεί να επιβάλει με την απειλή ποινών στις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης.


*Ο Καλλίνικος Νικολακόπουλος είναι οικονομολόγος, μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ερευνών Κοινωνικής και Οικονομικής Πολιτικής.